Trylogia o chorwackim faszyzmie: cz. III Chorwacki teatr

Gościnny pokaz spektaklu z Chorwackiego Teatru Narodowego w Rijece odbył się 14 listopada 2017 r. w Teatrze Powszechnym z napisami w j. polskim, w ramach II edycji Festiwalu Sztuki i Społeczności Miasto Szczęśliwe i w czasie Forum Przyszłości Kultury. 

***

„Trylogia o chorwackim faszyzmie” została zainicjowana podczas Letniego Festiwalu w Splicie w 2008 roku, gdzie zagrane zostały „Bachantki”, czyli spektakl o ukrywaniu i negowaniu zbrodni wojennych popełnionych przed i podczas wojny w Chorwacji wobec niechorwackich współobywateli. Tragedia Eurypidesa została zredukowana do kilkukrotnego powtarzania wieści o morderstwie dokonanym poza terenem akcji (wg antycznej tradycji przedstawiania akt rozkładu ciała należy utrzymywać tylko w granicach tekstu/mowy, a więc poza zasięgiem wzroku widza). Bachantki zapowiedziały drugą i trzecią część trylogii: poprzez temat losu ofiar, a następnie wątek odpowiedzialności za przestępstwa. Nie chodzi jednak o oczywistą i bezpośrednią odpowiedzialność sprawców, inicjatorów, czy ideologów, tylko o odpowiedzialność teatru (sztuki), który zbrodnie wojenne może tłumić, relatywizować, czy nawet generować.

Spektakl „Aleksandra Zec” dotyczył jednego z najbardziej okrutnych przestępstw – dzieciobójstwa. „Dziewczynka Aleksandra Zec zginęła po tym, jak była świadkiem śmierci swojego ojca, a następnie swojej matki”. „Aleksandra Zec” łączy wszystkie trzy części trylogii.

Spektakl „Chorwacki teatr” stawia pytanie: czy większość chorwackich produkcji teatralnych od czasu wojny zrewidowało postawy wobec zbrodni? Co jeszcze znaczy teatr dla większości chorwackich aktorów, jeśli nie potrafi on rozpoznać tragedii rodaków? Czym jest teatr, jeśli nie odpowiada na faszyzm?

Spektakl prezentowany w ramach II edycji Festiwalu Sztuki i Społeczności Miasto Szczęśliwe.