„Melodramat” nie jest spektaklem o uzależnieniu, o opróżnianej butelce, dramacie kaca ani o samym pijącym. Nie jest to spektakl o romantycznym micie autodestrukcyjnego wrażliwca lub geniusza, któremu wolno zawsze i właściwie wszystko. Pytamy: kim jest osoba w tle? Kim jest wiecznie drugoplanowa bohaterka, czyli osoba współuzależniona?
„Melodramat” to opowieść o Kubie i Krystynie, parze uwikłanej we współuzależnieniowy cykl wzlotów i upadków. Spektakl pożycza od „Pętli” Marka Hłaski osoby dramatu, jednak swoją uwagę przekierowuje na Krystynę, a także na relacje spoza damsko-męskiego stereotypu.
Po sześćdziesięciu latach kontakt z prozą Hłaski i słynną adaptacją „Pętli” w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa uderza archaicznością stereotypów oraz teatralną grą filmowego amanta i heroiny (w rolach Kuby i Krystyny – Gustaw Holoubek i Aleksandra Śląska). W 2023 roku żyjemy w kompletnie innym świecie, który obieramy jak cebulę z kolejnych warstw patriarchalnej władzy.
Czy o miłości może opowiadać tylko standardowy melodramat, a ogień pasji podsycać dopiero trójkąt melodramatyczny, obciążony cierpieniem i trwaniem w ukryciu? Jako kobiety wyrastamy w tradycji kultu relacji romantycznej – to ona stanowić ma cel i spełnienie naszego człowieczeństwa. W wychowaniu chłopców i młodych mężczyzn często pomija się temat kompetencji emocjonalnych, niezbędnych dla budowania dojrzałego związku. Ten wzorzec powoduje, że koniec końców to jedna strona bierze na swoje barki (często nieświadomie) cały ciężar odpowiedzialności za relację i podtrzymywanie rodziny. Jednak figura wybawiciela, ratownika, kochającego bliskiego poświęcającego swoje potrzeby i pragnienia w imieniu dobra drugiej osoby, nie zna płci ani normy. Domaga się przeformułowania – tak abyśmy w pełni zobaczyli mechanizmy, którymi „rola ratownika” się rządzi.
W spektaklu podążymy ścieżką myśli, przekonań i porywów figury Dobrej Żony, która niekoniecznie musi być zawsze odgrywana przez kobietę. Hłasko zaczyna swoje opowiadanie mottem: „Przy dobrej kobiecie życie nie boli”. Czy Dobra Żona będzie potrafiła znaleźć dla siebie nową definicję dobra i troski, wybić się na niezależność – nie spektakularnie, ulicznie, politycznie, ale aż – prywatnie i intymnie?
***
W spektaklu używany jest dym sceniczny.
***
Program spektaklu (kliknij na ikonę niżej –> pobierz)
Na koniec sezonu Teatr Powszechny przygotował spektakl trafiający w czułe miejsce, niezwykle szczery i genialnie zagrany. Każdy powinien go obejrzeć, bo dotyczy wszystkich. Punktem wyjścia „Melodramatu” jest „Pętla” – opowiadanie Marka Hłaski z 1956 r. i jegoekranizacja w reż. Wojciecha Jerzego Hasa, z Gustawem Holoubkiem w roli zmagającego się z alkoholizmem Kuby i Aleksandrą Śląską jako jego wspierającą partnerką Krysią. Twórczynie i twórcy scenariusza, czyli reżyserka, improwizujący na próbach aktorzy oraz Natalia Fiedorczuk, przesuwają akcent z osoby uzależnionej, tematu dla kultury, także polskiej, kanonicznego, na osobę współuzależnioną. Minimalistyczna scenografia Anny Met przedstawia pustą scenę z wielkim głazem. W kolejnych obrazach szóstka aktorów pokazuje schematy zachowań – promowane przez kulturę poświęcenie bliskich osób uzależnionych – oraz wymagające często heroizmu próby rozpoznania i wyrwania się z toksycznych relacji; to też jest pętla – mówią (Aneta Kyzioł, „Polityka”)
Jest w tym spektaklu, luźno inspirowanym opowiadaniem Hłaski i filmem Hasa, mnóstwo niewymuszonego piękna. Jest w nim gęsty splot tematów bardzo uniwersalnych, takich jak piekło uzależnienia, niesprawiedliwość hierarchicznych relacji społecznych czy patriarchalne obciążanie kobiet winami mężczyzn. Jest garść autotematycznych refleksji o tym, jak działa teatr i co w nim nie działa. Jest sporo żartów, ale więcej powagi, chwytającej za gardło. Jest dużo znakomitego aktorstwa, przechodzącego od naturalnej performatywności do stylizowanej formy (Przemysław Gulda, Gulda poleca na IG, „Gazeta Wyborcza”)
Warszawski Teatr Powszechny nie pozostawia obojętnym. Wybierając się na inspirowany „Pętlą” Marka Hłaski „Melodramat” w reżyserii Anny Smolar, naiwnie sądziłem, że dostanę jak zawsze na tej scenie świetnie zagrany, mocny i dosadny spektakl. Tylko tyle i aż tyle. Ale nie przypuszczałem, że wejdę w oko emocjonalnego cyklonu, zagranego z wirtuozerską pasją, z niemym krzykiem, z bólem i czułością. (...). Karolina Adamczyk, Anna Ilczuk, Karolina Kraczkowska, Michał Czachor, Andrzej Kłak i Julian Świeżewski udowadniają, że nie ma dla nich rzeczy niemożliwych, że służy im aktorstwo totalne, gdzie czułość przeplata się ze złością, gdzie martwe maski Kuby spotykają się ze łzami rozpaczy Krystyny, z jej bezsilną niemocą, niemym krzykiem, a czasem rezygnacją. Bywają liryczni, zadumani, komiczni, ciepli, wyrachowani, zagubieni, martwi (Marek Zajdler, „Nasz Teatr”)
