Notatki z podziemia

multimedia

fot. z archiwum Teatru Powszechnego w Warszawiewięcej fotografii

recenzje

• Z podziemia, czy też z piwnicznej atmosfery zagęszczanej przez lata, wyłania się sylwetka psychiczna i światopogląd bohatera opowiadania. Nie jest to wybuch buntu mającego zniszczyć porządek społeczny w imię poniżanych i zdeptanych. Bohater, starzejący się mężczyzna, rozwija swój monolog – spowiedź przed milczącym audytorium, ale jest to spowiedź bez oczekiwania na rozgrzeszenie, bez ekspiacji, bez nadziei na powstanie z piwnicznych mroków swojej jaźni. W roli narratora i zarazem tragicznego bohatera, przywołuje, jakby inscenizuje, epizody swojego życia z udziałem postaci – wywołanych cieni, po to, by ukazać swój tragiczny protest przeciw uporządkowanemu światu, w którym nie ma schronienia przed samotnością, nie ma ucieczki w intymność. On – Bronisława Pawlika chce wykrzyczeć swoją podłość, zagłuszyć odruchy współczucia, znajdując jedynie ulgę w usuwaniu się w nicość. Odruch współczucia wobec Lizy traktuje jako przebłysk słabości, jeszcze jeden eksperyment zła, jako powód do odtrącenia kogoś innego, by potwierdzić swoją klęskę.
  Józef Szczawiński, „Słowo Powszechne”
• Gdyby nie to, że retrospekcje głównego bohatera rozpisane zostały na głosy, a w nich pojawia się na moment w przedstawieniu czwórka innych aktorów (z przejmującą Joanną Żółkowską w roli upadłej Lizy), byłby to więc monodram Pawlika – niezwykły, wielobarwny i przewrotny w swej wymowie, anarchizujący z pozoru, ale w gruncie rzeczy wyrażający przygnębiającą bezradność jednostki wobec mechanizmów rządzących światem i życiem społecznym.
  Paweł Chynowski, „Życie Warszawy”