Krzyczcie!

blok tematyczny #4

Widmo znowu krąży nad Europą! Widmo narastającego szowinizmu, ksenofobii i nietolerancji. Widmo konserwatywnej rewolucji opartej na strachu przed różnorodnością i podsycaniu podziałów społecznych. Kilka lat po światowym kryzysie ekonomicznym coraz częściej słychać głosy niezadowolonych z demokracji parlamentarnej oraz tych, którzy czują, że idee wolnościowe wcale nie gwarantują im lepszego bytu. W dyskusjach na nowo pojawia się kategoria „walki klasowej”, a coraz częściej pada wręcz wezwanie do nowej rewolucji społecznej, która jest konieczna dla przezwyciężenia kryzysu, a jednocześnie odradzają się silne nacjonalizmy, zakorzenione w pojęciu interesu narodowego, wobec którego dążenia jednostki stają się nieistotne.

W ramach bloku tematycznego Krzyczcie!, który towarzyszył premierze Krzyczcie, Chiny! w reż. Pawła Łysaka, zaprezentowane zostały spektakle Árpáda Schillinga (Loser)* i Olivera Frljicia (Przeklęty niech będzie zdrajca swej ojczyzny)* oraz film dokumentujący performance Milo Raua (Procesy moskiewskie)* – uznawanych w tej chwili za jednych z najwybitniejszych reżyserów pracujących w nurcie teatru politycznego. Ich działania teatralne polegają na dążeniu do prezentowania zbiorowych poglądów i pogłębianiu uczestnictwa widza w zdarzeniu teatralnym. Każdy z zaproszonych spektakli podejmuje analizę zachowań ksenofobicznych, które odradzają się we współczesnej Europie – Frljić podejmuje ten temat w perspektywie krwawego rozpadu byłej Jugosławii, Schilling odwołuje się do przykładu Węgier i autorytarnych rządów Viktora Orbána, który dla polskiej prawicy stał się niemalże wzorem do naśladowania. Z kolei Milo Rau podejmuje temat dyktatorskich rządów Władimira Putina w Rosji, pokazując rekonstrukcję procesu artystek z grupy Pussy Riot.

Czy jest jakiś ratunek przed urokiem ideologii, która dając łatwe odpowiedzi i dzieląc społeczeństwo, odbiera jednocześnie zdolność krytycznego myślenia i staje się zagrożeniem wolności? Czy jest możliwa racjonalna zmiana zastanego porządku? Te pytania wybrzmiewają także w premierze Teatru Powszechnego – Krzyczcie, Chiny!, która odwołuje się do legendarnych inscenizacji politycznych Leona Schillera.

Pogłębionej refleksji nad tymi zagadnieniami służyło także seminarium prof. Krystyny Duniec Pazurami i dziobem. Sztuka i demokracja oraz projekt edukacyjny dla młodzieży Nowy demokratyczny świat.

 * Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.