OPÓR FORMY. Nie-wystawa
- wypowiedzi wizualne w ramach Forum Przyszłości Kultury

„OPÓR FORMY” to zbiór wypowiedzi artystek i artystów w ramach Forum Przyszłości Kultury. Jaką rolę odgrywają artystki i artyści w przestrzeni publicznej w Polsce w drugiej dekadzie XXI wieku? Czy ich glos jest słyszalny? Czy efektem ich pracy musi być dzieło sztuki, które poddaje się muzealizacji?

Od dłuższego czasu artystki i artyści biorą czynny udział w aktach obywatelskiego nieposłuszeństwa. Ich udział, choć znaczący, nie zawsze jest widzialny i wymyka się logice galeryjnej dystrybucji sztuki. Twórcy ci nadają plastyczny wymiar, rytm i formę demonstracjom, organizują polityczną wyobraźnię za pomocą symboli i znaków, produkują medialne obrazy sprzeciwu. Rzadko robią to pod własnym nazwiskiem, czy też pozostawiają po sobie dzieła sztuki odnoszące się do politycznego sporu. Najczęściej działają anonimowo i kolektywnie, w skali 1:1 - na ulicy, w puszczy, eksmitowanej kamienicy, w szpitalu czy urzędzie. Artystki i artyści w Polsce robią użytek ze sztuki, znosząc fałszywą dychotomię między (publicystyczną) dokumentalną, „zaangażowaną” praktyką a bardziej abstrakcyjnymi wypowiedziami („sztuką na czas pokoju”).

Zamiast katalogowania form oporu (rozrzuconych od Puszczy Białowieskiej po Senat) koncentrujemy się w na samym oporze formy. Wykorzystując ramę teatru – pola zaciekłej, obłożonej „klątwą”, walki o symbole i znaczenia - poszukujemy siły w rozpoznanych, okrzepłych formach wypowiedzi artystycznej i pozaartystycznej: fotografii prasowej (Milach), terapii rodzinnej (Zolich), identyfikacji wizualnej (Barbaro), pielgrzymce (Matki Polki na wyrębie), rysunku (Martin), fladze (Staal), publicznym monumencie (Rajkowska), słowie (Shostak), rekonstrukcji historycznej (Rumas), czy też spocie telewizyjnym (Pope.L).

Program nie-wystawy „OPÓR FORMY” pasożytuje na infrastrukturze teatru: podszywa się pod scenografię, wchodzi w zakamarki budynku, czy też wykorzystuje plakaty anonsujące Forum. Artystki i artyści przepracowują stare narzędzia pod względem ich skuteczności, stosując je jednocześnie na ulicy i w przestrzeni wirtualnej, w obronie praw kobiet, mniejszości seksualnych, środowiska naturalnego, trójpodziału władzy, w walce z ksenofobią i brunatnieniem przestrzeni publicznej. Ich głos będzie słyszalny i widzialny podczas Forum Przyszłości Kultury na równych prawach, obok innych form wypowiedzi: wykładu czy dyskusji panelowej.

Istotny element tego programu to tzw. Biuro Usług Postartystycznych, umożliwiające publiczności udział w nadawaniu aktom obywatelskiego sprzeciwu odpowiedniej i poręcznej formy. Biuro prowadzą członkinie i członkowie różnych inicjatyw związanych z politycznym użyciem słów i obrazów, m. in. związane z pismem „Wakat”, grupą „ASP mówi NIE” czy też Konsorcjum Praktyk Postartystycznych.

W programie wypowiedzi wizualnych „OPÓR FORMY” biorą udział:
Jakub de Barbaro, Honorata Martin, Matki Polki na wyrębie, Rafał Milach, Pope.L, Robert Rumas, Joanna Rajkowska, Jonas Staal, Jana Shostak, Katarzyna Zolich & Biuro Usług Postartystycznych